بسم الله الرحمن الرحيم
الحمدلله رب العالمين، والصلاة والسلام علي أشرف الأنبياء والمرسلين، نبينا محمد، وعلي آله وصحبه أجمعين. أما بعد:
سوپاس وستایش ومەزنی وگەورەیی بۆ پەروەرینی جهانیان، وصەڵات وسەلام ودرود وڕەحمەت ومیهرەبانی بۆ سەر گیان وجەستەی پاكی پەیامبەری سەروەرمان صلى الله عليه وسلم.
پرسی كۆیلایەتی وەك دیاردەیەكی كۆنی تازە، نەیارانی ئیسلام زۆر جار بەكاری دەهێنێن بۆ هێرش كردنە سەری، ئەڵێن: ئەگەر بۆ هەموو سەردەمێك شیاوە، چۆن ئیسلام بانگەشە بۆ كۆیلایەتی دەكات؟!
لە بەرانبەردا نەفامانێكیش لە بە ناو شوێنكەوتوانی، بەكاری دەهێنن بۆ سەبی كردن بێ هیچ پێوەرێك، وەك ئەوەی ئیسلام بۆ سەبی كردن هاتبێت وحوكمی خواش بگەڕێتەوە، سەبی كردن نەبێت نەگەڕاوەتەوە!
كەواتە كتێبەكە هەوڵێكە بۆ بەرچاو رۆشن كردنی هەر دو لا، ولادانی ئەو تەم وناڕوونیەی ئەوان وئەمان دروستیان كردووە. چونكە پێم وایە ئیسلام ڕوو بە ڕووی ستەم وبوهتانێكی زۆر بۆتەوە كە لێی بەریە وبێ تاوانە، لە هەمان كاتدا دەبینم كۆمەڵێك دەست سور وتاوان باری كۆن وتازە ڕزگاریان بووە وكەس باسیان ناكات، وپەنجەی تۆمەتیان بۆ درێژ ناكات.
گومانیشی تێدا نیە نەیارانی ئیسلام بەردەوام لە هەوڵی بە لاڕێدا بردن وگومڕا كردن وبێ دین كردنی موسڵماناندان، ئەوەش ڕاستیەكە خوای دانا وزانا لە قورئاندا بۆی تۆمار كردووین: ﱡوَلَا يَزَالُونَ يُقَاتِلُونَكُمْ حَتَّى يَرُدُّوكُمْ عَنْ دِينِكُمْ إِنِ اسْتَطَاعُوا وَمَنْ يَرْتَدِدْ مِنْكُمْ عَنْ دِينِهِ فَيَمُتْ وَهُوَ كَافِرٌ فَأُولَئِكَ حَبِطَتْ أَعْمَالُهُمْ فِي الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ وَأُولَئِكَ أَصْحَابُ النَّارِ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَﱠ [البقرة: 217]. «ئەو بێ باوەڕانە -سەر باری ستەم ودەست درێژیان بەرانبەرتان- بەردەوام جەنگتان لەگەڵدا دەكەن بۆ ئەوەی لە دینە هەقەكەی خۆتان پاشگەزتان بكەنەوە ئەگەر توانیان، جا هەر كەستان لە دینەكەی پاشگەز ببێتەوە، ئەوە كردەوە چاكەكانی هەڵوەشاوەتەوە».
جا ئەوان گومان دروست بكەن شتێكی چاوەڕوان كراوە. بۆیە دەبینن لە پرسیارێك نابنەوە یەكێكی دی دەكەن، ولە گومانێك نابنەوە یەكێكی دی دروست دەكەن، ئەمەكەیان كۆن نابێت دەم وچاوێكی نوێ دروست دەكەن. بە بێ ئەوەی لە بەرانبەردا هیچ بینایەكی تۆكمە وڕێك پێش بكەن كەچی خەیاڵیان كردووە وئەیانەوێت بینای ئیسلام بڕوخێنن، بەڵام خەیاڵیان خاوە چونكە ئەو بینایە خوا دروستی كردوە. جا ئەوان وجگە لەوانیش بەدیلی ئیسلامیان پێ نیە، بەڵام تێگەیشتوون لەوەی بنەمای ڕوخاندن لە دروست كردن ئاسانترە، بۆیە دەزانن دروست كردن ئاسان نیە وپێیان ناكرێت، شتێكیش دروست بكەن، خەڵكی دیش عەقڵی لە ئەوان چاكتری هەیە، وشت بۆ خۆیان دروست دەكەن، بەڵام بینایەكی تۆكمە وكامڵی وەك ئەمەی ئیسلام نەبووە ونابێت، بۆیە باشترین ڕێگا، ڕێگەی هەوڵدان بۆ ڕوخاندنی ئیسلامیان هەڵبژاردووە: ﱡيُرِيدُونَ أَنْ يُطْفِئُوا نُورَ اللَّهِ بِأَفْوَاهِهِمْ وَيَأْبَى اللَّهُ إِلَّا أَنْ يُتِمَّ نُورَهُ وَلَوْ كَرِهَ الْكَافِرُونَ ﱠ [التوبة: 32]. «ئەو بێ باوەڕانە وهاو شێوەكانیان ئەیانەوێت بە بوهتان ودرۆ وبە درۆخستنەوەی ئیسلام، ئیسلام لە ناو بەرن، وهەرچی بەڵگەی ڕوون ودەلیلی دەرخشان هەیە لە سەر تەنهایی خوا هەڵی بوەشێننەوە، بەڵام خوا بە ئەمە ڕازی نابێت ودینەكەی خۆی سەر دەخات بەسەر سەرجەم دین وبیر وباوەڕەكانی دیدا، ئەگەر كافرانیش ئەمەیان نەوێت وپێیان ناخۆش بێت، خواش چی بوێت، هەموو ویستێك لە ئاستیدا پوچ دەبێتەوە».
بەڵام ئەوەی جێی چاوەڕوانی نیە گوێ بۆ شل كردنی موسڵمانە بۆ ئەم گومانانە.
سا مادام گوێ شل كەر هەیە، وا لەم كتێیەدا وەڵامیان پێش كەش دەكرێت، وەڵامی ئەوان وئەوانەشی گومانیان بۆ دروست دەكەن.
دەشتوانین كۆی مەبەستەكانی پشت گومانەكان لەسەر كەنیزەك وكۆیلایەتی لەمانەی خوارەوە كورت هەڵبهێنین.
یەكەم: ئیسلام مافی مرۆڤی نەداوە، وستەمی لێ كردوە، چونكە ڕەچاوی یەكسانی نەكردووە! ئەوەتا لە دەوڵەتەكەی ئیسلامدا كە موحەممەد ڕابەڕایەتی دەكات، كۆیلە هەیە.
دوو: ئیسلام بانگەشە دەكات بۆ بەد ڕەوشتی ئەویش بە ڕووتكردنەوەی كەنیزەك وبە مەمك وسنك وسك وپشت وڕانی ڕووتەوە بە ناو بازاڕەكاندا گەڕاون.
سێیەم وگرنگترین وسەرەكیترینی: ئیسلام ئەگەر دینێكی شیاو بوایە بۆ هەموو سەردەمێك پشتگیری كۆیلایەتی نەدەكرد وبانگەشەی بۆ نەدەكرد، لە كاتێكدا شارستانیەتی هاوچەرخ توانیویەتی ئەو دیاردەیە لە بن بەرێت! ئیسلام بۆ نەیتوانی؟! دیارە گونجاو نیە بۆ هەموو سەردەمێك!
جا ئەم كتێبە هەم باسی ئیسلامت بۆ دەكات تا وەك خۆی بیناسیت، ئەوسا ئەو تۆمەتانە دەڕەوەێنێتەوە، لە هەمان كاتدا پەردە لەسەر تاوانبارە سەرەكیەكان لا دەدات تا بناسرێن.
جا لەبەر ئەوەی كۆیلایەتی قسەی زۆری لە سەر دەكرێت وەكو گومان دروست كردن لەسەر ئیسلام، ونەبینینی هیچ كتێبێكی كوردی لەو بارەوە، هیچ كتێبێكی عەرەبیشم نەبینی بێنیازت بكات لەوەكەی تر، بۆیە ئەم هەوڵە درا، خوای میهرەبان بە لوتفی خۆی لەو هەوڵانەی بگێڕێت كە جێی خۆی دەگرێت ودەچەسپێت ودەمێنێتەوە.
ئیدیعای ئەوەش ناكەم بڵێم ئەم كتێبە بێ كورتیە، یان بێنیازت دەكات لە كتێبی دی، بەڵام ئومێد دەكەم ئەوەی تێدا ببینی كە لە هیچ كتێبێكی عەرەبی تردا كە لەم بارەوە نوسراوە نەیبینیت -بە ویستی خوا-.
سەبارەت بەوە چیم كردووە لەم كتێبەدا وچ ڕێبازێكمان پەیڕەو كردووە؟
- بێگومان كتێبی زۆر نوسراون چ لەبارەی كۆیلایەتی وچ مێژوویەكەی(1)، چ لە بارەی وەڵامدانەوەی گومانە دروست كراوەكان لەسەر ئیسلام لەو بارەوە. جا ئەم كتێبە هەوڵی داوە پوختەی ئەو كتێبانە وپوختەی خوێندنەوەی نوسەرەكە بخاتە بەر دەستت.
- سەر باری ئەوەی بەندە پێی وایە، گومانی نەیارانی ئیسلام ڕاستەقینە نیە وبەهانە پێ گرتن وبیانووە، بەڵام بە ویژدان وئەكادیمیانە توێژینەوەكەی نووسیوەتەوە -بە یارمەتی خوا-، وهەق وڕاستی وەك خۆیان خراونەتە ڕوو، بەلای كەمەوە هەوڵی بۆ ئەوە بووە، كە دژی ئەمەشت بینی، ئاگاداری بكەوە، سوپاست دەكات.
- هەوڵدراوە ئەو وشانەی جێی ئیشكالن سەرە وبۆرەی بۆ دابنێم.
- هەر فەرمودەیەك مقۆمقۆی زۆر لەسەر بوو بێت یان پێویستی كردبێت درێژەم داوە بە تەخریج كردنی، بۆ ئەو مەبەستەش كاتێكی زۆر تەرخان كراوە جاری وا بووە ڕۆژانێكی دوور ودرێژی بۆ تەرخان كراوە، جا ئەگەر بە لاتەوە گرنگ نیە، خۆتی پێوە سەرقاڵا مەكە، چونكە پەڕاوێزەكان زۆرن وهەندێك جار دوور ودرێژیشن، بۆ خەڵكی تایبەت نووسراون، هەر بۆیەش بە عەرەبی نوسراون.
- ئەمە كتێبێكی فیقهی نیە لە بارەی كۆیلایەتیەوە، بۆیە هەموو باسێكی فیقهی پەیوەست بە كۆیلە نەهێنراوە، بەڵكو زیاتر جەخت كراوەتەوە لەسەر ئەو خاڵانەی خزمەت بە ناوەڕۆك ومەبەستی توێژینەوەكە دەكات كە بریتیە لە مافی كۆیلە لە ئیسلامدا لە ژێر ڕ‌وشنایی قورئان وفەرمودە وفیقهی ئیسلامی پشت ئەستور بە بەڵگە ومەبەستە شەرعیە ڕوونەكان.
- ئەم كتێبە باسی ئازادی دەكات، بۆیە لەو سنوورە جوانەی ئازادی خولاوەتەوە وسڵی نەكردۆتەوە لە لە بابەت دەرچوونی بە پێز وبە سوود وووزە بەخش وماندو ڕفێن، هەر وەكو چۆن ئازادی خۆی پیادە كردووە وپابەند نەبووە بە هەندێك ڕێسا وپێوەندی ڕوكەشی كەم سود، ئومێدیشم وایە ئەمەش وەك ئازادیەكەی ئیسلام بۆ كتێبەكە جوانی بەخش بێت، نەك وەك ئازادی ئەوانی دی بێ سەر وبەری وڕەونەق بەر بێت.
- كتێبەكە خۆی لە بنەڕەتدا بە ئامانجی وەڵامدانەوەی ئەو گومانانەیە كە دروست كراوە ودەكرێت لەم بارەوە، بەڵام ناوەڕۆكەكەی شێوە كتێبێكی مێژوویی، وخستنە ڕوو وڕەخنەگرتنی وەرگرتووە، جا شێوازی خستنە ڕووی شوبهە ووەڵامدانەوەی بە كار نەهێناوە، بەڵكو شێوازی وەڵامی زمنی بە كار هێناوە، ئەویش بە خستنە ڕووی ڕاستیەكان، واتە: كە كتێبەكەت خوێندەوە ئومێدم وایە وەڵامی گومانە دروست كراوەكانی مێشكی خوێنەری دابێتەوە، ئەگەرنا لە تەوەرێكی جیادا وەڵامی داوەتەوە، ئەگەریش هێشتا پێت وایە شتانێك ماوەتەوە وەڵامی نەداوەتەوە، ئەوا تكام وایە كەمتەرخەمی نەكەیت بە ناردنی شوبهە وگومانەكەت بۆ ئەوەی لە چاپەكانی داهاتوودا لە دوو توێی كتێبەكەدا جێی ئەو وەڵامانەش بكەمەوە، لەگەڵا ڕێز وسوپاسدا.
- وەك چۆن ئومێد دەكەم دوای خوێندنەوەی، بە ڕوونی ئیعجاز وگەورەیی وجوانی دینی ئیسلامت بۆ دەر بكەوێت.
- كۆمەڵێك تایبەتمەندی لە ئەم كتێبە دەبینیت، لە كتێبە عەرەبیەكانی ئەم بوارە، نایبینیت، لەوانە: بوونی دەقێكی زۆرە لە قورئان وفەرموودە ووتەی زانایان، واتە: لە بری ئەوەی هەر قسەی خۆم بێت، قسەی خوا وپەیامبەرت بۆ باس كراوە، ئەوەش بەهێزترە بۆ سەلماندنی دیدی ئیسلام.
- ئەگەریش فەرمودەكە لاواز بێت ئاماژەمان كردووە بە لاوازییەكەی، بە ئاسانكردنی خوای مەزن.
- ئەو كتێبەكانەی فەرمودە كە باسی كۆیلایەتیان كردووە، بایەخی زۆرم پێداوە وفەرمودە فەرمودە خوێندومەتەوە لەگەڵا تەماشاكردنی شەرحەكانی.
- سوودم لە هەموو جۆرە سەرچاوەیەك بینیووە، تەنانەت تەماشای سەرچاوە شیوعیەكانیشم كردووە كە لە دژی كۆیلایەتی قسەیان كردووە.
- هەر وتەیەكت بینی لەم كتێبەدا مەگەر لە سەرچاوە سەرەكیەكەوە بۆی گواستیتەوە، تەنانەت بە تەورات وئینجیلیشەوە، ئەگەریش دەستم نەكەوتبێت وهاوشیوەكانی، ئەوا ئاماژەم بە سەرچاوە لاوەكیەكە كردوە.
- جاری واش هەبووە، بۆ كتێبَك پشتم بە زیاد لە چاپێك بەستووە، تەنانەت جاری وا هەبووە گەڕاومەتەوە بۆ كتێبەكە بە دەست نووسی، ئەمەش كاتێكی زۆری پێچووە، لەگەڵا سوود بینین لە سەدان سەرچاوە وخوێندنەوەی هەزاران لاپەڕە، ئەمانەش بە فەزڵا وئاسان كاری خوا وهەر وی خاوەن مننەت وفەزڵە وپەنای پێ دەگرین لە خراپەی نەفسمان.
- لە پاش هەر دەقێك یەك سەر لە كەوانەیەكی ئاوهادا «» وەرگێڕانی بۆ كراوە، نەنوسراوە: واتە:... . هەندێك جاریش وەرگێڕانەكە تەنها پوختەیەكی دەقەكەیە.
- لەبەر گرنگی بابەتەكە ونەبوونی سەرچاوەیەكی تینوو شكێن لەو بارەوە، درێژ دراوە بە باسەكان، بە تایبەت ویستم وەك مەوسوعەیەك بێت لە بارەی كۆیلایەتی، ووەڵامەكانی ئیسلام لەو بارەوە، بۆیە داوام لە خوێنەرانی هێژایە پشوو درێژ بن لەگەڵیدا.
- لەوانەیە هەندێك وتە وباس زیاد لە جارێك بەر چاوت بكەوێت، ئەمەش لەبەر فراوانی باسەكە وپەیوەست بوونیان بە یەكترەوە وچەسپاندنی لە مێشكی خوێنەردا، دووبارە كردنەوەش لە سوود بەتاڵا نیە.
- ئامرازی پەیوەندی واو، دراوەتە پاڵا وشەكەی دوای خۆی، بۆ نمونە بەم شێوازە: «ڕۆژ ئاواییەكان: ئیسپانیەكان، وپورتوگالیەكان، وهۆڵەندیەكان كۆیلەیان بە كەشتی دەگواستەوە». بە دوو شێوازەكەی دیش دروستە، بەڵام ئەمە بێ كێشەترە.
- هەر وشەیەكی لێك دراوی كوردی، هەر دوو بەشەكەی واتا بەخش بن، وبە كارهێنانی جیا بە خۆی هەبێت، بە جیا نوسراوە، وەك: ڕۆژ ئاواییەكان، نەنوسراوە: ڕۆژئاواییەكان.
- ئەم ڕەمز وسیمبولە بە كار هاتوانەش بەم واتایانە دێن:
- صلى الله عليه وسلم، «سەڵات وسەلامی خوای لێبێت».
- رضي الله عنه «خوای لێ ڕازی بێت».
- رحمه الله، «ڕەحمەتی خوای لێ بێت».
دەشتوانی بڵێیت ئەمە خشتە وپوختەی پێڕستی كتێبەكەیە:
كتێبەكە سێ بەشە:
بەشی یەكەم: كۆیلایەتی لە پێش ئیسلامدا، ئەو بەشەش بە ڕێخۆشكارێك دەست دەكات. پاشان كۆیلایەتی لە زمان وزاراوەدا. پاشان باسی جۆرەكانی كۆیلایەتی لە كۆندا. ئینجا ڕوانینی گەلان وئاینەكان بۆ كۆیلایەتی. دوای ئەوە هۆكارەكانی كۆیلە بوون لە پێش ئیسلامدا.
بەشی دووەمیش: كۆیلایەتی لە دیدی ئیسلامەوە، كۆمەڵێك بنەما وڕێسا لەو بارەوە دەخاتە ڕوو، ئینجا دەڕواتە سەر مافەكانی كۆیلە لە ئیسلامدا، ئینجا مەرجەكانی بە كۆیلە كردن لە ئیسلامدا، وفەلسەفەی كۆیلایەتی لە ئیسلامدا، ومافەكانی دیلی جەنگ، پاشان كەنیزەك وحوكمی سەرجێگەیی كردن لەگەڵیاندا، ئینجا عەورەتی كەنیزەك، پاشان هەنگاو وهەوڵەكانی ئیسلام بۆ ئازاد كردنی كۆیلە، ئینجا: ئایا ئیسلام بۆ كۆیلایەتی هەڵا نەوەشاندەوە؟
بەشی سێیەمیش: كۆیلایەتی لەم پێنج سەد ساڵەی دواییدا، سەرەتا باسی كۆیلایەتی دەكات لای وڵاتانی ڕۆژ ئاوا، وچیرۆكی ڕفاندنی ئەفریقیەكان لە ڕێگەی زەریای ئەتڵەسیەوە، پاشان ئەو ستەمەی لە ڕەش پێستەكانی ئەمریكا دەكرێت. وئایا كۆیلایەتی كۆتایی پێ هاتووە یان هێشتا ماوە؟
بانگەشەی بێ هەڵە وپەڵەیی ناكەم بۆ نوسراوەكە، بەس بێت هەوڵێكە بۆ خزمەتی برا موسڵمانە كورد زوبانەكانم. پاشان خوێنەر چی دەوێت؟ نایەوێت نووسەرەكە بە دوای هەقدا گەڕا بێت، وڕاستیەكانی بۆ خستبێتە ڕوو بە ڕێكی، وماندوو بوو بێت لەو پێناوەدا وتەمبەڵی نەكردبێت؟ جا نوسەری ئەم دێڕانە ئومێد دەكات ئەوەی كردبێت وخواش لە مەبەست ئاگادارە.
سا ئەی خوێنەری بەڕێز! ئەمە ئەوە بوو كات بواری دا، نەك ئەوەی كە دەمویست، كاری مرۆڤیش بێ كەم وكورتی نیە، بە تایبەت پێشتر كتێبێك نەبێت بتوانرێت بكرێتە سەرچاوەی سەرەكی، كە ئەوە ئیشی نوسەر زۆر قورس دەكات.
جا ئەوە ڕەنجی كۆڵەوارم، وماڵی شڕم، وهەوڵی كەمم، خستومەتە بەر دەستت، سودەكەی بۆ تۆیە، وزیانەكەشی لەسەر من، پاكیەكەی بۆ تۆیە، وگەرد وخەوشەكەشی لەسەر من، بەر وبومەكەی بە بێ مەینەتی تۆ بیخۆ، ومەینەتی لێ كردنەوەشی لەسەر من، سا ئەگەر هەق بوو، ئەوا لە فەزڵی خواوەیە، بە ویستی خواش تۆ لە دوو كەس بەدەر نیت، یان لێبوردە ئەوە دوعای خێرت بیر ناڕوات، گلەییشت هەبوو سنگی فروانە. ئەگەریش ناهەق بوو، ئەوا لە نەفسی بەد كاری خۆم وشەیتانەوەیە وئیسلام لێی بەریە وتۆش لە دوو كەس بە دەر نیت: ئەگەر بە دیاری بۆت ناردین، دوعای خێرت بۆ دەكەین، ئەگەریش هەر ڕەخنە گرتنت هەڵبژارد... سەلام لە ڕەخنەی بونیادنەر وئەوەش دیاریەكی بە نرخە لەلای بەندە، ڕەحمەتی خواش لە ئەوە بێت. جا لە هەڵە وكورتیەكان ببورن...
داماوى لێ خۆش بوونی خوا
علی خان
ڕه‌مه‌زانی 1441
پاك نووس كردنی شەوالی 1441
009647701234157
تێبینی: ئەگەر كلیكت كرد وكتێبەكە بەردەست نەبوو ئەوا لە زووترین كاتدا پشتیوان بە خوا بەردەستت دەبێت.
- زەخیرەکردن
- 4 ساڵ لەمەوپێش
- 0 جار بینراوە
